Over Inna Ze werkt in de mode, maar ‘glamorous’ zal ze haar werk niet noemen. Dagelijks helpt ze merken met het vinden van ateliers en fabrieken in het buitenland om de gemaakte ontwerpen te produceren. Ook begeleidt ze de productie van collecties. Ze kan daarom als geen ander zien wat kleding is van kwaliteit en wat ‘troep’. Juist het werken in de mode, heeft haar laten inzien dat minder, meer is.

Tijdens het shoppen voor kleding ben je ze vast weleens tegengekomen: de duurzame keurmerken. De afgelopen jaren is er een wildgroei ontstaan aan certificeringsystemen en labels. Het is mooi om te zien dat er zoveel organisaties zijn die zich hardmaken voor een betere wereld, maar waar staan ze eigenlijk voor? In de productiewereld merk ik dat 90% van de modelabels de wens hebben dat de kleding op een duurzame wijze wordt geproduceerd, maar heel weinig klanten komen met een harde eis of een specifiek certificaat. De wil en de intentie om duurzaam te produceren zijn er, alleen ontbreekt er vaak de kennis om het juiste keurmerk te kiezen die bij de visie van het bedrijf en de doelgroep van het merk aansluit.

Op dit moment zijn er heel erg veel verschillende labels en keurmerken die verbonden worden aan duurzame producten. Ik zie dat startende ondernemers vaak niet weten waar zij moeten beginnen. Zij weten alleen dat het ‘goed’ is om een keurmerk te hebben. Wat betekenen deze labels nou eigenlijk? En waar moet jij – als consument – op letten wanneer je voor kleding gaat winkelen? Hieronder de meest gebruikte keurmerken en certificatiesystemen op een rijtje.

GOTS-certificaat

Dit is een van de meest nagestreefde certificaten. Een certificaat die de merkeigenaars met volle trots presenteren en dat is met een reden. Het GOTS certificaat is een wereldwijd certificeringsstelsel voor de textielindustrie en internationaal erkend. GOTS staat voor Global Organic Textile en is een zeer omvangrijk keuringssysteem die ketendiep gaat om ervoor te zorgen dat in alle schakels van het productieproces op een duurzame wijze wordt gewerkt.

De GOTS certificatie houdt in dat de kleding gemaakt is van gecertificeerde biologisch katoen en dat tevens het gehele productieproces (spinnen, breien, verven, printen, snijden, naaien, etc.) gecertificeerd is volgens de standaard. Er worden tijdens het vervaardigen van stoffen geen schadelijke chemicaliën gebruikt en de werkomstandigheden van de arbeiders worden gecontroleerd. Het behalen van dit certificaat betekent dat het gehele productieproces, van de teelt van de katoenvezel tot en met de uiteindelijke verwerking tot kleding (inclusief verven, printen, wassen, verpakken en distributie) is uitgevoerd op een biologische, maatschappelijk verantwoorde en milieuvriendelijke manier. Ook wordt er in de hele keten o.a. gekeken naar hoe men omgaat met chemicaliën, waterverbruik en waterzuivering, daarvoor zijn aanvullende eisen en regels op toepasbaar.

Goed om te weten: Op het label staat voor hoeveel % biologische vezels zijn gebruikt, de certificerende partij, en het licentie nummer. Een product moet minimaal van 95% biologisch materiaal zijn gemaakt om als biologisch te worden gecertificeerd. Wanneer een kledingstuk gemaakt is met biologische bestanddelen, dan moet minimaal 70% van het materiaal biologisch zijn.

> Lees meer op de website van GOTS

Het Nederlandse Miss Green is het eerste modelabel dat een GOTS-certificering heeft gekregen. José Koopman, o.a. Sustainability Manager bij Miss Green en hier op de foto, heeft hier aan gewerkt. José is ook één van de partners van OW. Foto door Joanne de Lijster

Oeko-Tex standard 100 label

De Oeko-Tex organisatie heeft een ‘Standaard 100’ label in het leven geroepen. Een wereldwijde en onafhankelijke test en een certificatiesysteem dat erop toeziet dat gecertificeerd textiel vrij is van schadelijke stoffen die een risico vormen voor de gezondheid. Dit omvat zowel ruwe als kant-en-klare materialen.

Alles wat voor de productie van kleding kan worden gebruikt, wordt uitvoerig getest. Bijvoorbeeld: de stoffen, voeringen, naaigarens en borduurgaren. Accessoires uit metaal of kunststoffen. Zelfs de aangebrachte coatinglagen van kunststof of siliconen, zoals antisliplagen op sokken worden getest.

Het label “Vertrouwen in Textiel – getest op schadelijke stoffen volgens Oeko-Tex® Standard 100″ label wordt toegekend aan textielproducten die aan een hele serie uitgebreide laboratoriumtesten in erkende en onafhankelijke testinstituten zijn onderworpen. Er is dus concreet bewijs geleverd dat desbetreffende producten geen gevaar vormen voor de gezondheid. Het gaat hierbij om producten waarvan alle onderdelen vrij zijn van schadelijke stoffen.

Goed om te weten: Okeo-Tex focust zich niet zozeer het milieu of eerlijke arbeidsomstandigheden. Het is wel zo dat als er geen schadelijke stoffen worden gebruikt de belasting van het milieu en de arbeiders minimaal is. Maar de controle gaat niet verder dan dat aspect. Alleen met dit keurmerk kan je niet van spreken dat de kleding op een duurzame wijze is geproduceerd.

> Lees meer op de website van Oeko-tex

Fair Wear Foundation

De Fair Wear Foundation is een non-profit organisatie van de Nederlandse bodem dat specifiek erop toeziet dat mensen onder goede omstandigheden arbeid verrichten. Waar de GOTS en Okeo-Tex sterk gefocust zijn op de materialen (al kijkt GOTS ook naar arbeidsomstandigheden), staan bij de Fair Wear Foundation mensen centraal. De stichting focust zich op het proces waarbij de kleding wordt gestikt. Het is volgens de Fair Wear Foundation de meest arbeidsintensieve proces binnen de kledingproductie dat ook de meeste aandacht vereist. Het is ook de schakel van het proces waarin de meeste problemen ontstaan. Fair Wear Foundation ziet er op toe dat in productiebedrijven de regels van de International Labour Organisation worden nageleefd.

De Fair Wear Foundation leidt controleurs op die op onafhankelijke wijze de arbeidsomstandigheden controleren in meer dan 11 productielanden. De controle vindt plaats op het volgende: vrije keuze van arbeid, een verbod op discriminatie, kinderarbeid of uitbuiting, het recht op vakbondsvrijheid en collectief overleg, op veilige en hygiënische arbeidsomstandigheden en tot slot ook op wettelijk bindende arbeidscontracten.

Goed om te weten: De Fair Wear Foundation is niet echt een label te noemen, meer een multi-stakeholder initiatief. De focus is gericht op samenwerking en samen groeien met alle stakeholders. Bij het controleren van misstanden wordt niet direct contact verbroken en de samenwerking beëindigd, maar er wordt samengewerkt met de bedrijven om de situatie op te lossen door middel van beschikbare tools en kennis.

> Lees meer op de website van de Fair Wear foundation

Higg Index (ontwikkeld door de Sustainable Apparel Coalition)

Als laatste wil ik de Higg Index bespreken die ik in de productiewereld vaak voorbij zie komen. Higg Index is organisatie die de bedrijven in de kledingindustrie aanspoort tot zelfevaluatie. Het geeft bedrijven handvatten en tools om richting duurzame productie te gaan. De tools zijn te customizen op de schakels binnen de productieketen die aandacht vereisen en ook op het type organisatie.

Bedrijven kunnen zelf deze tools inzetten om de manier van werken op sociaal en milieugebied te verbeteren en ook de actoren in de omgeving van het bedrijf te stimuleren hetzelfde te doen. Het is een index dat vaak wordt gebruikt om een stap te zetten in de goede richting en roept op tot eigen verantwoordelijkheid.

Goed om te weten: de Higg Index is een mooi initiatief om de bedrijven te stimuleren richting duurzame productie te gaan, maar het is niet een officieel of een wettelijke bindend keurmerk. Zowel het inzetten van deze tools als de evaluatie hiervan gebeurt door de bedrijf zelf. Waarop er dus weinig controle is op de werkelijke naleving van de regels.

> Lees meer op de website van de Sustainable Apparel Coalition over de Higg Index

Wat kan je als startend modebedrijf met deze kennis over certificering?

Vanuit de productiekant zou ik beginnende merklabels adviseren om als eerste met de Higg Index te starten en zich aan te sluiten bij organisaties zoals de Fair Wear foundation. Dit zijn laagdrempelige initiatieven waarmee een beginnend bedrijf kan peilen waar ze op dit moment staan en waar zij naartoe willen. Veel modemerken kopen zelf de stoffen in en kunnen dus wat makkelijker controleren waar en op welke wijze de stof wordt vervaardigd. Wat betreft het maakproces. De beste manier om goede ateliers in het buitenland te vinden, is door daar zelf op bezoek te gaan en contact te leggen. Dit zorgt ervoor dat er goede afspraken kunnen worden gemaakt en dan het productieproces nauwlettend kan worden gevolgd. Het doel moet zijn om niet snel en goedkoop een collectie te vervaardigen, maar een relatie op te bouwen en een langdurige samenwerking met de fabrieken.

Wat kan je als consument met deze kennis over certificering?

Voor de consument heb ik het advies om bijvoorbeeld op de website van een merk op te zoeken waar een merk voor staat. Je kan dan kijken of de waarde en visie van dat merk aansluit bij jouw eigen persoonlijke wensen en overtuigingen. Op de website van Milieu Centraal staat dit overzichtelijk weergegeven.

> Vind hier een overzichtelijk en visueel overzicht van verschillende keurmerken in de kledingindustrie

Dit is een zeer overzichtelijke en visuele pagina waarbij je per keurmerk kunt zien waar ze zich voor hardmaken en hoe goed zij dat doen. Je kan op elke keurmerk doorklikken voor meer overzichtelijke informatie. Sommige keurmerken hebben een uitstekende rating op het gebied van de milieuvriendelijkheid, maar controleren weer niet op de dierenwelzijn (werken met leer en bont). Een waardering van een keurmerk kan heel erg persoonlijk zijn. Maar door te weten waar ze voorstaan en hierover met elkaar in gesprek te gaan, kunnen wij elkaar helpen om de juiste koopbeslissing te maken voor onszelf. En weet: een 100% duurzame productieproces bestaat (nog) niet, maar wij kunnen elkaar wel hebben grote stappen in die richting te zetten door kritisch en scherp te blijven als consument.